Υφιστάμενη Κατάσταση Αστικού Πρασίνου Κρήτης
Επίδραση του αστικού πρασίνου του Τάφου του Καζαντζάκη στο Ηράκλειο, στη μείωση της θερμοκρασίας σε σχέση με πλαστικό τάπητα. Σύρετε το δείκτη με τα βέλη για να αντιστοιχίσετε την εικόνα με το θερμικό της αποτύπωμα.
Η μετακίνηση του δείκτη επιτρέπει τη σύγκριση μεταξύ δύο εικόνων του τάφου του Νίκου Καζαντζάκη στα Ενετικά Τείχη του Ηρακλείου Κρήτης που έχουν ληφθεί με drone. Η μία εικόνα είναι η οπτική απεικόνιση του χώρου, ενώ η δεύτερη είναι η θερμική απεικόνιση που αποκαλύπτει τις θερμοκρασιακές διακυμάνσεις. Ο χρήστης μπορεί να σύρει το δείκτη προκειμένου να αντιληφθει την εβαλλαγή μεταξύ των δύο εικόνων. Στις συγκεκριμένες φωτογραφίες, απεικονίζονται τα διαφορετικά θερμικά αποτυπώματα μεταξύ αστικού πρασίνου και πλαστικού τάπητα του γηπέδου. Οι θερμοκρασίες στο γήπεδο είναι κατά πολύ αυξημένες παρόλο που η εποχή είναι φθινόπωρο.
Οι θερμικές εικόνες είναι φωτογραφίες που λαμβάνονται μέσω ειδικών καμερών οι οποίες ανιχνεύουν την υπέρυθρη ακτινοβολία, δηλαδή τη θερμότητα που εκπέμπεται από αντικείμενα και επιφάνειες. Στις θερμικές εικόνες, οι πιο ζεστές περιοχές εμφανίζονται με φωτεινότερα χρώματα, όπως το κόκκινο και το πορτοκαλί, ενώ οι ψυχρότερες περιοχές εμφανίζονται με πιο σκούρα χρώματα, όπως το μπλε και το μωβ. Οι θερμικές εικόνες χρησιμοποιούνται για τη μελέτη της θερμικής συμπεριφοράς διαφόρων επιφανειών και είναι ιδιαίτερα χρήσιμες στο σχεδιασμό και διαχείριση του αστικού περιβάλλοντος, όπου συχνά παρατηρείται αυξημένη θερμοκρασία λόγω των σκληρών υλικών και της έλλειψης πρασίνου.
Η εικόνα αυτή απεικονίζει τις εγκαταστάσεις του ΕΛΜΕΠΑ στο Ηράκλειο και παρατηρούνται σημαντικές θερμοκρασιακές διαφοροποιήσεις στις οροφές και τους εξωτερικούς χώρους. Τα πιο θερμά σημεία (διακρίνονται με κόκκινο και πορτοκαλί ψευδοχρωματισμό) υποδεικνύουν περιοχές όπου η θερμοκρασία είναι υψηλή, λόγω των σκληρών υλικών και της έλλειψης πρασίνου που προσφέρει σκιά και φυσική ψύξη. Αντίθετα, οι πιο ψυχρές περιοχές (διακρίνονται με μπλε και μωβ ψευδοχρωματισμό) αντιπροσωπεύουν περιοχές όπου η θερμοκρασία είναι χαμηλότερη, λόγω της παρουσίας δέντρων και λόγω σημείων σκίασης. Σε αστικά περιβάλλοντα χωρίς αρκετό πράσινο, οι θερμοκρασίες είναι συνήθως αυξημένες, γεγονός που εντείνει το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας, επιβαρύνοντας την θερμική άνεση των κατοίκων και υποβαθμίζοντας την ποιότητα της ζωής του ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται και η κατανάλωση ενέργειας για την ψύξη.
Το αστικό πράσινο στην Κρήτη είναι περιορισμένο και κυρίως συγκεντρωμένο σε διάσπαρτες περιοχές. Η αστική δομή είναι πυκνή, με κτίρια και δρόμους να κυριαρχούν στο τοπίο, ενώ η παρουσία δέντρων και πρασίνου είναι σποραδική, κυρίως γύρω από κατοικίες ή σε μικρούς δημόσιους χώρους. Αυτό δημιουργεί έναν αστικό ιστό που χαρακτηρίζεται από υψηλές θερμοκρασίες, όπως επιβεβαιώνεται και από τις θερμικές εικόνες που έχουμε συλλέξει, οι οποίες δείχνουν τις αυξημένες θερμοκρασίες σε επιφάνειες όπως οι δρόμοι και οι στέγες των κτιρίων, εντείνοντας το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας.
Το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας αναφέρεται στην αυξημένη θερμοκρασία που παρατηρείται στις αστικές περιοχές σε σύγκριση με τις αγροτικές ή φυσικές περιοχές γύρω τους. Προκαλείται από τη συγκέντρωση σκληρών υλικών, όπως άσφαλτος και σκυρόδεμα, τα οποία απορροφούν και εκπέμπουν θερμότητα. Τα κτίρια και οι δρόμοι θερμαίνονται κατά τη διάρκεια της ημέρας και απελευθερώνουν τη θερμότητα τη νύχτα, διατηρώντας τις αστικές περιοχές πιο ζεστές. Η έλλειψη πρασίνου και υδάτινων στοιχείων, τα οποία θα μπορούσαν να δροσίζουν το περιβάλλον μέσω σκιάς και εξατμισοδιαπνοής, επιδεινώνει το φαινόμενο, κάνοντας τις πόλεις πιο ζεστές και ανυπόφορες, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες.
Η έλλειψη επαρκούς αστικού πρασίνου έχει άμεσο αντίκτυπο στη θερμική συμπεριφορά της πόλης. Οι περιοχές με ελάχιστη ή καθόλου βλάστηση εμφανίζουν πολύ υψηλότερες θερμοκρασίες. Αντίθετα, οι περιορισμένες περιοχές με δέντρα και πράσινο, αν και λίγες, βοηθούν στη μείωση της θερμοκρασίας σε τοπικό επίπεδο, δημιουργώντας “νησίδες δροσιάς”. Η υφιστάμενη κατάσταση απαιτεί στρατηγικές παρεμβάσεις για την αύξηση των χώρων πρασίνου, όπως η φύτευση δέντρων στους δρόμους, η δημιουργία πάρκων και η ενσωμάτωση φυτεμένων δωμάτων και κάθετων κήπων. Συνολικά, τα αστικά κέντρα της Κρήτης έχουν σημαντική ανάγκη για βελτίωση της ισορροπίας ανάμεσα στην αστική ανάπτυξη και το πράσινο, ώστε να εξασφαλιστεί η περιβαλλοντική βιωσιμότητα και να μειωθούν οι αρνητικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
